Pryszczyca (Foot and mouth disease – FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą zwierząt parzystokopytnych domowych oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae.

Kraj, w którym wystąpi FMD, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli. Straty te powodowane są upadkami zwierząt z gatunków wrażliwych, kosztami likwidacji ognisk choroby oraz wypłacanych odszkodowań, a także wstrzymaniem obrotu i eksportu zwierząt z gatunków wrażliwych, mięsa tych zwierząt oraz produktów pozyskiwanych od tych zwierząt.

Ludzie są wrażliwi na zakażenie, jednakże pryszczyca u ludzi nie jest śmiertelna i zwykle przebiega łagodnie. Ludzie zarażają się w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym zwierzęciem, jak również spożywając mięso, mleko i niepasteryzowane przetwory mleczne pochodzące od zakażonego zwierzęcia.

  • wzmocnij środki bezpieczeństwa biologicznego 
  • stosuj odzież i obuwie ochronne do obsługi zwierząt, a także dezynfekcję obuwia przed wejściem do budynku ze zwierzętami
  • ogranicz odwiedziny w gospodarstwie osób postronnych do niezbędnego minimum, rozważ prowadzenie rejestru wejść i wyjść osób oraz ruchu pojazdów (wjazdy i wyjazdy), co jest szczególnie ważne ze względu na nadchodzące spotkania w czasie Świąt Wielkanocnych
  • bezwzględnie przestrzegaj zasad higieny osobistej; przed i po obsłudze zwierząt, pasz lub ściółki konieczne jest mycie rąk i ich dezynfekcja (np. 0,2% roztworem kwasku cytrynowego) oraz całkowita zmiana obuwia i ubrania.
  • zwierzęta wprowadzane do gospodarstwa muszą pochodzić z wiadomego źródła i być zidentyfikowane; zwierzęta spoza Polski muszą być zaopatrzone w świadectwo zdrowia potwierdzające ich pochodzenie i status zdrowotny (uwaga: dla trzody chlewnej świadectwo zdrowia potwierdzające ich pochodzenie i status zdrowotny obowiązuje także w obrocie krajowym)
  • przed włączeniem nowo zakupionych zwierząt do stada, osobniki powinny być odizolowane przez okres min. 14, a optymalnie 21 dni
  • unikaj kontaktów między zwierzętami z różnych stad, np. na pastwisku, przez ogrodzenie
  • unikaj z korzystania ze wspólnych narzędzi, sprzętu, pojazdów, personelu z innymi gospodarstwami
  • pasze, ściółka przywożone do gospodarstwa muszą pochodzić z ustalonego źródła i być przechowywane w izolacji od zwierząt nie pochodzących z gospodarstw
  • w wejściach do budynków inwentarskich stosuj maty (kuwety) ze środkiem dezynfekcyjnym (działającym na wirusa pryszczycy) i na bieżąco ten środek uzupełniać

Objawy chorobowe:
– gorączka, apatia, utrata apetytu, brak przeżuwania, gwałtowny spadek mleczności;
– zwiększone pragnienie i obfite ślinienie;
– pęcherze na języku, wargach i dziąsłach, śluzawicy u bydła/tarczy ryjowej u świń, na skórze szpary międzyracicowej, a także na wymieniu i strzykach;
– po pęknięciu pęcherzy – bolesne rany, owrzodzenia;
– cielęta i prosięta, karmione mlekiem zwierząt chorych na pryszczycę często padają z objawami biegunki i ogólnego wycieńczenia;
– równie często dochodzi do padnięć zwierząt dorosłych.

W razie zauważenia wymienionych objawów choroby należy natychmiast zawiadomić powiatowego lekarza weterynarii celem umożliwienia pobrania próbek w kierunku wykluczenia FMD.

Zgłoszenia należy dokonać bezpośrednio albo za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta).

Do czasu przybycia powiatowego lekarza weterynarii wszystkie zwierzęta należy zatrzymać w gospodarstwie, zwierzęta chore zamknąć i odizolować, nie wpuszczać osób postronnych do gospodarstwa oraz unikać wyjazdu domowników poza teren gospodarstwa.

Pryszczyca jest chorobą zwalczaną z urzędu.

Zgłoszenie podejrzenia wystąpienia pryszczycy jest obowiązkiem wynikającym z ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

Za zwierzęta zabite w ramach zwalczania pryszczycy przysługuje odszkodowanie z budżetu państwa.

Należy pamiętać, że wystąpienie tej szybko szerzącej się choroby powoduje zawsze ogromne straty ekonomiczne dla kraju oraz hodowców zwierząt, związane z koniecznością wybijania zakażonych stad, a także ograniczeniem obrotu i handlu zwierzętami oraz produktami pochodzenia zwierzęcego.

W celu włączenia napisów w języku polskim, po włączeniu filmu,  należy na pasku dolnym odtwarzacza kliknąć ikonę po lewej stronie koła zębatego, a następnie wybrać język polski po kliknięciu na koło zębate.